Hangi Yapay Zeka Aracı Daha İyi: Elicit, Scite ve Consensus
Akademik araştırma sürecinde, doğru araçları seçmek yalnızca zaman kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda elde edilen verilerin güvenilirliğini ve araştırmanın derinliğini de belirler. Son dönemde öne çıkan üç yapay zeka destekli platform—Elicit, Scite ve Consensus—her biri farklı güçlü yönleriyle araştırmacıların karşısına çıkıyor. Bu yazıda, her bir aracın ne yaptığı, hangi ihtiyaçlara ışık tuttuğu ve bunları nasıl stratejik olarak bir arada kullanabileceğiniz üzerinde duracağız.
Elicit, araştırma sürecinin erken aşamalarında kapsamlı bir literatür taraması yapmak için tasarlanmış bir araçtır. Kullanıcıların sorularına yanıt ararken ilgili makaleleri hızlıca listelemesi, bu makalelerin özetlerini ve metodolojik ayrıntılarını tablolar halinde sunmasıyla öne çıkar. PDF yükleme özelliği sayesinde bir makalenin içinden doğrudan bulgu ve yöntem bilgilerini çekebilir, böylece uzun uzun okumak yerine ana hatları kısa sürede kavrayabilirsiniz. Ancak derin atıf bağlamı analizi veya bir bulgunun arkasındaki tartışmalar gibi daha nicel değerlendirmeler için Elicit tek başına yeterli kalmayabilir; bu noktada başka araçlarla tamamlanması faydalı olur.
Scite ise, makalelerin aldığı atıfların niteliğine ve bağlamına odaklanır. Her atfı—destekleyici, çelişen veya sadece anımsatan—ayrı kategorilere ayırarak “smart citation” analizi sunar. Bu sayede yalnızca bir makaleye kaç kez atıf yapıldığını görmekle kalmaz, aynı zamanda hangi çalışmaların bulgularınızı doğruladığını veya sorguladığını da görebilirsiniz. Tezinizi veya makalenizi yazarken, kaynaklarınızın güvenilirliğini ve etki derecesini somut verilerle kanıtlamak istiyorsanız Scite büyük avantaj sağlar. Yine de, kapsamlı bir literatür taraması için Elicit’in sunduğu geniş listeleme ve özetleme olanaklarına ihtiyaç duyabilirsiniz.
Consensus, kullanıcı dostu arayüzü daha çok hızlı soru–cevap ve genel konsensüs arayışına hitap eder. Bilimsel sorularınızı yazdığınızda, web’deki çeşitli kaynaklardan derlenen ve en fazla destek gören yanıtları önceliklendirir. Böylece konuya dair genel eğilimi hızla öğrenebilir, hangi sonuçların daha yaygın kabul gördüğünü görebilirsiniz. Ancak hangi makaleden hangi alıntının geldiğini detaylı şekilde takip etmek veya atıf kalitesini değerlendirmek istediğinizde Consensus’ın yüzeysel kaldığı anlar olacaktır.
Bu üç aracı en verimli şekilde kullanmak, araştırma adımlarınızı birbirine entegre etmekten geçiyor. Konuya ilk adımınızda Elicit üzerinden literatür taraması yaparak geniş bir makale havuzu oluşturabilir, ardından bu havuzdan önemli gördüğünüz çalışmaları Scite’te “smart citation” özellikleriyle derinlemesine inceleyerek güvenilir atıflarınızı seçebilirsiniz. Araştırmanın erken keşif aşamasında veya hızlı bir genel bakış gerektiğinde ise Consensus’ı kullanarak elde ettiğiniz sonuçların literatürde nasıl yankı bulduğunu görebilir, bu yanıtları daha sonra Elicit ve Scite’teki bulgularınızla karşılaştırabilirsiniz.